Jak rozpoznać produkt ekologiczny?

Na produktach ekologicznych spotykamy różnego rodzaju oznaczenia ekologiczne. Które są rzetelne i wskazują na produkt wytworzony głównie z naturalnych składników oraz z poszanowaniem środowiska? Kto w ogóle decyduje o tym, że żywność zostaje uznana za eko? Znajomość podstawowych oznakowań produktów pozwoli Ci dokonywać świadomych i lepszych wyborów.

Jakie oznakowanie produktów spotkamy na żywności eko?

Znaczków świadczących o zawartości składników ekologicznych w danym produkcie jest bardzo wiele, co wynika ze zróżnicowania regionalnego – każde państwo może mieć własne, możliwe jest także stosowanie oznakowań prywatnych. Z tego powodu w samej Polsce spotykamy się z różnymi symbolami, które mogą sprawić, że poczujemy się zagubieni. By nie ulec błędnemu wrażeniu, że sięgając po produkt z dowolnym logo, wybieramy ekologiczny, powinniśmy pamiętać, iż uniwersalna etykieta dla produktów ekologicznych pochodzących z Unii Europejskiej jest tylko jedna – stanowi ją Euroliść. Jeśli więc na produkcie widnieje inne logo, ale nie ma Euroliścia, nie jest to produkt bio. Regionalne i prywatne oznaczenia przyznaje się tym producentom i innym podmiotom, które o nie wystąpią i spełnią kryteria danego organizatora. Należy podkreślić, iż nie są one ani warunkiem, ani następstwem spełnienia przez dany produkt wymagań unijnych. Są za to wartościowe, ponieważ mogą świadczyć np. o dłuższym czasie wytwarzania żywności z zachowaniem norm ekologicznych. Tak jest np. w przypadku logo Bio-Siegel, które działa od 2001 roku, podczas gdy unijne logo zostało wprowadzone dopiero w 2010 roku.

Uniwersalna etykieta produktów ekologicznych

Podstawowe i wystarczające oznaczenie ekologiczne to Euroliść – logo używane do wyróżniania żywności ekologicznej produktowej w Unii Europejskiej, a także – w pewnych przypadkach – poza nią. Kiedy pojawia się na danym produkcie, stanowi gwarancję tego, że rolnicy dostarczający surowce oraz producenci spełnili wymagania w zakresie eko rolnictwa obowiązujące w całej Unii Europejskiej.

Wiarygodna i kompletna etykieta ekologiczna zawiera:

  • logo Euroliścia,
  • numer jednostki certyfikującej (np. PL-EKO-numer),
  • miejsce produkcji nieprzetworzonych surowców rolniczych (np. rolnictwo UE – gdy produkt został wyprodukowany na terenie Unii Europejskiej i odpowiednio rolnictwo spoza UE, rolnictwo UE/rolnictwo spoza UE).

Kolorystyka Euroliścia

Jesteśmy przyzwyczajeni do standardowej kolorystyki Euroliścia: zielonego tła i białych symboli. W pewnych przypadkach barwy mogą się jednak zmienić, inaczej byłyby nieczytelne na tle opakowania. Jeśli nie jesteśmy pewni, czy dany produkt jest ekologiczny, mamy prawo uzyskać tę informację w Głównym Inspektoracie Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych bądź w upoważnionych jednostkach certyfikujących.

Wśród produktów eko wytworzonych w Unii Europejskiej mogą znaleźć się także importowane, o ile podczas produkcji w kraju trzecim zostały spełnione wszystkie zasady określone przez UE, a produkcja podległa równoważnym mechanizmom kontroli.

Kto decyduje o tym, że produkty są uznawane za ekologiczne?

Produkty ekologiczne, takie jak nasze przyprawy, muszą spełniać całość standardowych wymagań prawa żywnościowego – czyli tych, które spełniają również produkty nieekologiczne – a ponadto wymagania uregulowane w następujących przepisach unijnych:

  • Rozporządzeniu Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej oraz znakowania produktów ekologicznych i uchylającym rozporządzenie (EWG) nr 2092/91,
  • Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 889/2008 z dnia 5 września 2008 r. ustanawiającym szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej oraz znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli,
  • Rozporządzeniu Komisji (WE) NR 1235/2008 z dnia 8 grudnia 2008 r. ustanawiającym szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w odniesieniu do ustaleń dotyczących przywozu produktów ekologicznych z krajów trzecich,
  • Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/848 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylającym rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007.

A także w przepisach polskich:

  • Ustawie o rolnictwie ekologicznym z dnia 25 czerwca 2009 r. i wydanym na jej podstawie rozporządzeniu wykonawczym,
  • Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie rodzajów nieprawidłowości lub naruszeń przepisów dotyczących rolnictwa ekologicznego i minimalnych środków, jakie jednostki certyfikujące są obowiązane zastosować w przypadku stwierdzenia wystąpienia tych nieprawidłowości lub naruszeń w ramach kontroli w rolnictwie ekologicznym,
  • Zmieniającym rozporządzeniu z 2016 r. w sprawie laboratoriów urzędowych i referencyjnych oraz zakresu analiz wykonywanych przez te laboratoria.

System kontrolujący, czy wymagania zawarte w powyższych dokumentach zostały spełnione, obejmuje aż cztery jednostki: Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Inspekcję Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Polskie Centrum Akredytacji oraz upoważnione jednostki certyfikujące. Każda kontroluje sobie podległą – Minister Inspekcję Jakości Handlowej, ona Polskie Centrum Akredytacji, ono zaś poszczególne jednostki. Bezpośrednio pod jednostkami są gospodarstwa, w których wytwarza się produkty ekologiczne. Ta wieloetapowa kontrola zapewnia najlepszą selekcję i przyznawanie oznaczeń ekologicznych tylko tym produktom, które na to zasługują.